Zachowek jest uprawnieniem, które przysługuje enumeratywnie wskazanym w przepisach bliskim zmarłego. To suma pieniężna egzekwowana od osób powołanych w testamencie do dziedziczenia, jeżeli pominięto owych uprawnionych do zachowku. Celem instytucji jest zaś ochrona interesów najbliższych członków rodziny spadkodawcy.
Kto i od kogo może dochodzić zachowku?
Art. 991 §1 Kodeksu cywilnego wskazuje, że o zachowek mogą ubiegać się zstępni spadkodawcy, tzn. jego dzieci, wnuki lub prawnuki. Jeżeli jednak zmarły nie miał potomstwa, w drugiej kolejności uprawniony jest małżonek i rodzice. Wstępni zyskują to uprawnienie jedynie wtedy, gdy spadkobierca był bezdzietny, a jednocześnie dziedziczyliby wspólnie z jego żoną lub mężem w myśl zasad ustawowego dziedziczenia.
Do zapłaty zachowku mogą być zobowiązani spadkobiercy powołani w drodze testamentu, zapisobiercy windykacyjni lub obdarowani przez zmarłego na mocy umowy darowizny. Jako adwokat z Białegostoku pragnę podkreślić, że roszczenia dochodzi się właśnie w tej kolejności. Przykładowo, jeżeli nie da się wyegzekwować zapłaty od pierwszej grupy, dopiero wtedy można wystąpić z roszczeniem do drugiej.
Jak ubiegać się o zapłatę zachowku?
Uprawniony ma zasadniczo dwie metody na uzyskanie tego świadczenia. Po pierwsze, może wystosować do spadkobierców pisemne żądanie zapłaty zachowku. Sposób ten będzie skuteczny jedynie wtedy, gdy druga strona okaże się skora do porozumienia. Jeżeli jednak nie wyrazi chęci do dobrowolnego opłacenia wyliczonej sumy pieniężnej, niezbędne okaże się skierowanie sprawy na drogę sądową.
W ramach drugiego sposobu należy wnieść pozew do sądu rejonowego, o ile żądana suma nie przekracza 75 000 złotych. Wówczas właściwy będzie sąd okręgowy. Należy pamiętać o uiszczeniu opłaty.
