System dozoru elektronicznego jest jednym ze sposobów odbywania krótkoterminowej kary pozbawienia wolności. Dozór elektroniczny polega na kontroli skazanego, przebywającego poza zakładem karnym, za pomocą różnego rodzaju urządzeń technicznych. Z uwagi na fakt, że skazany nie musi przebywać w zakładzie karnym, jest to pewnego rodzaju łagodniejsza forma represji karnej. Zastosowanie tego systemu wymaga jednak zgody sądu penitencjarnego. Jakie warunki należy spełnić by zostać objętym systemem dozoru elektronicznego? Czy każdy skazany może ubiegać się o wykonanie kary w tym systemie? Jakie są obowiązki skazane podczas odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego? Jakie są rodzaje dozoru?
Warunki, które należy spełnić by odbywać karę w systemie dozoru elektronicznego:
- Kara pozbawienia wolności orzeczona wobec skazanego nie może przekraczać 1 roku;
skazany musi posiada - stałe miejsce pobytu;
- warunki mieszkaniowe skazanego muszą umożliwiać zastosowanie środków technicznych;
- zastosowanie dozoru elektronicznego musi być wystarczające dla osiągnięcia celów kary;
- należy uzyskać zgodę pełnoletnich współmieszkańców.
Rodzaje dozoru elektronicznego:
Zgodnie z art. 43b § 3 kodeksu karnego wykonawczego wyróżniamy:
- dozór stacjonarny, czyli kontrola przebywania przez skazanego we wskazanym przez sąd miejscu w określonych dniach i godzinach tygodnia;
- dozór mobilny, czyli kontrola przebywania przez skazanego w bieżącym miejscu pobytu, niezależnie gdzie skazany przebywa;
- dozór zbliżeniowy, czyli kontrola zachowania przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (stosowany przy zakazie zbliżania)
Aby móc zostać objętym dozorem elektronicznym należy złożyć do sądu penitencjarnego wniosek. Sądem, który rozpatruje taki wniosek jest Sąd Okręgowy właściwy dla miejsca stałego pobytu skazanego. W postępowaniu należy wykazać, że istnieją przesłanki do zastosowania kary w ramach systemu dozoru elektronicznego. Skazany musi przekonać sąd, że wykonanie kary w tej formie jest wystarczające i nie ma potrzeby odbywania jej w zakładzie karnym.
Sąd wydając postanowienie określa miejsce pobytu skazanego podczas odbywania kary oraz wyznacza dokładne warunki opuszczania tego miejsca przez skazanego.
Zastosowanie dozoru elektronicznego związane jest z szeregiem obowiązków i zakazów nałożonych na skazanego. Musi on przede wszystkim stosować się do wytycznych sądu, dotyczących godzin opuszczania mieszkania. Ponadto zobowiązany jest do kontaktowania się z kuratorem zawodowym, odbierania telefonów z Centrali Monitorowania oraz, co oczywiste do przestrzegania porządku prawnego. Skazany nie może opuszczać miejsca odbywania kary poza godzinami wyznaczonymi przez sąd, lub bez zgody sądu czy kuratora. W czasie odbywania kary skazanemu nie wolno niszczyć urządzeń monitorujących, nie wolno dokonywać w nich żadnych manipulacji (samodzielnych napraw, odłączania od zasilania, prób zwiększenia zasięgu itp.)
Mimo, że odbywanie kary w ramach systemu dozoru elektronicznego wciąż jest karą, to umożliwia skazanemu prowadzenie w miarę normalnego życia codziennego. Skazany, za zgodą sądu może uczęszczać do szkoły, pracować zawodowo, czy spotykać się z bliskimi.
